Thuis doen we er alles aan om ons veilig te voelen. Goede sloten, een alarmsysteem, camera’s en onze waardevolle spullen bergen we goed op. Maar online verdwijnen persoonlijke gegevens gemakkelijk in handen van grote techbedrijven. Stichting Nederlandse Datakluis vindt dat we zelf moeten bepalen wat er met onze data gebeurt. De oplossing? Een persoonlijke datakluis. Vanuit Utrecht, Heart of Health creëert de stichting een gezonde digitale omgeving waar de samenleving profijt van heeft.
In een tijd waarin data overal en altijd toegankelijk zijn en AI niet meer weg te denken is uit de samenleving, wordt privacy steeds belangrijker. Met een persoonlijke datakluis biedt de stichting een veilige plek waarin mensen hun online gegevens kunnen opslaan. Volgens de initiatiefnemers kan de nieuwe technologie de manier waarop persoonlijke gegevens worden beheerd en gedeeld, drastisch veranderen. Ook op internationaal niveau.
Bewustwording
Ymke de Jong, Lead Healthcare & Wellbeing, legt uit: “Op straat letten we goed op in het verkeer, maar op internet weten veel mensen niet waar hun dataverkeer heen gaat. Als je daar niet goed over nadenkt, staan je persoonlijke gegevens over een paar jaar overal en heb je geen overzicht meer waar je data precies zijn. Daarom willen we dat mensen zich meer bewust worden wat er met hun data gebeurt. Veel gegevens zijn momenteel in handen van techgiganten zoals Google, Meta en Amazon. Daardoor krijgen zij veel controle over persoonlijke data.”
Privacy
De verzamelde gegevens leveren bijvoorbeeld gepersonaliseerde reclames op. “Als je nu op internet cookies of voorwaarden accepteert, ziet een bedrijf elke stap die je zet op je laptop, een website of in een app. Datakluis beschermt de privacy van de gebruiker door jou weer overzicht en controle te geven over jouw persoonlijke data. Je krijgt zelf de regie weer in handen. Daardoor neemt de privacybescherming en bewustzijn van de gebruiker toe. Je kunt zelf beslissen welke informatie je deelt, wanneer, met wie en voor hoelang.” Ook kan de technologie leiden tot een veel betere en transparantere personalisatie van diensten en advertenties. “Door een persoonlijke datakluis kun je zelf aangeven of en waar je gepersonaliseerde services wil.”
Gezondere digitale wereld
Vanuit Utrecht, Heart of Health zetten diverse partijen samen technologie en gedrag in om positieve gedragsverandering te realiseren. Zo werkt Stichting Nederlandse Datakluis mee aan een veiligere en gezondere digitale wereld, waarin gebruikers controle hebben over hun eigen data. Het is een initiatief van vijf grote Nederlandse mediabedrijven: DPG Media, Mediahuis, NPO, RTL Nederland en Talpa Network. Het wordt medegefinancierd door de Europese Unie. Een bijzondere samenwerking tussen concurrerende bedrijven die met elkaar een nieuwe data-infrastructuur ontwikkelen. “Stichting Nederlandse Datakluis is een onafhankelijke partij die zich inzet om de belangen van individuen centraal te stellen: jouw data, jouw keuze. Wij hebben geen commerciële belangen bij de gegevens van gebruikers, in tegenstelling tot veel techbedrijven. We zoeken ook de samenwerking op omdat deze innovatie wereldwijd van invloed kan zijn. Zo werken we samen met België. Daar vindt een testcase plaats waarbij diploma’s in een persoonlijke omgeving worden bewaard.”
Verzamelplek
Ymke benadrukt dat het verzamelen van je persoonlijke data ook van toegevoegde waarde kan zijn. Een verzamelplek van data rondom jou als persoon biedt inzicht. “Bijvoorbeeld op het gebied van gezondheidszorg en lifestyle. Als je ziek bent, begint het verzamelen van data pas wanneer je het ziekenhuis in gaat. Maar tijdens je leven heb je het overgrote deel niets te maken met gezondheidszorg, terwijl je wel al data verzamelt over je gezondheid die inzicht kunnen bieden. Je verzamelt data met je smartwatch, je telefoon, je boodschappen en je online gedrag. Als deze gegevens van verschillende bronnen naar een eigen kluis gaan, kun je ze analyseren op het moment dat het nodig is. Die innovatie kan een verandering mogelijk maken in het huidige zorgsysteem en de druk op de zorg verlagen. Deze mogelijkheden zijn we nog aan het onderzoeken.”
Samenwerking
De locatie van de stichting in het hart van het land draagt bij aan de ambities. In Utrecht zetten organisaties, kennisinstellingen en overheden zich in voor een gezonde samenleving waarin digitalisering het leven van mensen verbetert. “Het zou geweldig zijn als we met andere partijen de aspecten en mogelijke toepassingen van de persoonlijke datakluis kunnen testen.”
Wereldwijd voorbeeld
Het nieuwe model voor data-opslag- en -beheer kan als voorbeeld dienen voor andere landen en organisaties die streven naar betere privacybescherming en gebruikerscontrole. “We maken gebruik van een nieuwe internationale standaard, Solid. Dat is een initiatief van de uitvinder van het World Wide Web, Tim Berners Lee. Dankzij Solid kun je persoonlijke datakluizen integreren in websites en apps. Het is een open standaard. Dat betekent dat anderen makkelijk kunnen aansluiten. Het belangrijkste is dat we voorkomen dat er een datamonopolie komt. We moeten data weer persoonlijk maken.”
