Wat zou er gebeuren als je je leefomgeving zó kon ontwerpen dat het je gezonder maakt? Voor Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven (DKH GSL) is dit een vraag waar het samenwerkingsplatform dagelijks bij stilstaat. Vanuit Utrecht, Heart of Health wil DKH GSL door onderzoek en samenwerking een positief effect hebben op het welzijn van stedelijke bewoners nu én in de toekomst.
Wat is een gezonde buurt? Betekent meer groen en minder auto’s in een wijk automatisch gezondere inwoners? De kennisinstellingen, overheden, bedrijven en bewoners achter DKH GSL proberen dit soort vragen te beantwoorden door samen te leren. Het resultaat? Handvatten om op basis van data en onderzoek de leefomgeving gezonder in te richten.
“Als je een gezonde leefomgeving wil creëren, dan kun je van alles uitproberen, zoals het realiseren van meer groen of het fietspad anders inrichten”, vertelt wetenschappelijk manager Hanneke Posthumus. “Wij doen dat op basis van wetenschappelijk bewijs en betrouwbare gegevens. Dat noemen we ‘evidence based’. We gaan na of handelingen of keuzes effectief zijn en goed onderbouwd door feiten of onderzoek. Kortom, we kijken wat er werkt om de gezondheid van mensen in stedelijke gebieden te verbeteren.”
Blue Zones
En dat gebeurt onder meer in de nieuwe stadswijk Cartesius waar bij de ontwikkeling gezondheid voorop staat. In de autoluwe wijk die verrijst op een voormalig rangeerterrein van de NS, draait het om gezond en gelukkig leven. Inspiratie is de wetenschappelijke theorie van de Blue Zones: gebieden op de wereld waar mensen aantoonbaar langer gezond en gelukkig leven. De lessen die de wetenschap daaruit heeft gehaald, passen de ontwikkelaars in Cartesius toe.
Living lab
“Zo is de wijk een zogenoemde ‘living lab’. Er worden innovaties getest die impact hebben op het dagelijks leven. Wij kijken of de innovatieve oplossingen werken en houden de resultaten nauwkeurig in de gaten. De kennis die we opdoen, kunnen we toepassen in andere steden”, legt Hanneke uit. Voorbeelden zijn gebouwen met gevelgroene en witte daken om hittestress tegen te gaan of openbare ruimtes die zijn ontworpen om sociale interactie en beweging te stimuleren, zoals een wandellus en moestuin. “Ook zijn er in de gebouwen gezamenlijke woonkamers zodat bewoners samen activiteiten kunnen doen.”
Sharing knowledge
De samenwerking die plaatsvindt bij Cartesius past bij DKH GSL. Het onafhankelijke kennisplatform wil niets liever dan kennis rond een gezonde stedelijke leefomgeving ontwikkelen, delen en toepassen. “Er is kennis beschikbaar, maar er vindt te weinig uitwisseling plaats. Dat is zonde. Het is niet nodig om het wiel elke keer opnieuw uit te vinden.” Als link tussen de wetenschap en de praktijk jaagt Hanneke de samenwerking tussen publieke en private organisaties, zoals overheden, kennisinstellingen en bedrijven, aan.
Landelijk platform
Het idee achter de hub is om structureel te veranderen hoe we leven en werken. “De dingen die we nu leren, kunnen we meenemen voor latere momenten. Het is een continu leerproces. Niet alleen in Cartesius, maar ook in andere gebieden in Utrecht én in Nederland.” Want als het aan DKH GSL ligt, is de organisatie over een paar jaar een landelijk platform. “Onze focus ligt nu op de regio Utrecht, maar in de toekomst zijn wij hét platform voor iedereen die een vraag heeft over gezond stedelijk leven. Wij zijn dan een logisch startpunt om goed onderbouwde informatie te krijgen over hoe je de leefomgeving zo gezond mogelijk inricht voor inwoners.”
